KNAW Symposium: Citizen Science. De betrokkenheid van burgers in het wetenschappelijke proces
Citizen Science is hot
De inzet van niet-wetenschappelijk publiek in wetenschappelijk projecten is 'hot' en kan veel wetenschappelijke projecten nieuwe horizons bieden. Dat was de teneur van de bijeenkomst over Citizen Science die vrijdag 16 juni voor een volle zaal plaatsvond bij de Academie van Wetenschappen. Het publiek bestond vooral uit wetenschapsbeoefenaars uit diverse wetenschappelijke richtingen en bestuurders, zo bleek uit een korte rondvraag aan het begin van de bijeenkomst, maar vertegenwoordigers van funding organizations waren er niet. Over de verschillende aspecten van Citizen Science werd uit gevarieerde ervaringen van biologische, medische, gezondheidszorg en letterkundige projecten verslag gedaan. Niet alleen de inhoudelijke, maar ook de organisatorische en financiële kanten werden belicht. Aan het eind van de middag onthulde KNAW voorzitter Jose van Dijk het platform Iedereen Wetenschapper.
Vormen
Wat is Citizen Science eigenlijk? Organisator en inleider Tine de Moor ontweek een definitie, en de sprekers konden zich wel vinden in zo’n open opstelling, hoewel ze het toch ook wel eens waren dat niet alles onder Citizen Science kan vallen. Uit alle bijdragen bleek wel dat er verschillende ideeën bestaan over de bijdragen van publiek aan een project. Nicolien van der Sijs van het Meertens Instituut vatte het als volgt samen:
- Data verzamelen. Gebruikers leveren data doordat ze meten of activiteiten ontplooien. Voorbeelden: meten van fijnstof met de iPhone en het tellen van bodemdiertjes.
- Data verrijken. Gebruikers bewerken beschikbare data tot een vorm die verder wetenschappelijk bewerkt kan worden. Voorbeelden: transcriptie van ondertrouwgegevens in het Ja ik wil! project of van een van de projecten van het Meertens Instituut (Statenbijbel transcriptie, Brieven als Buit).
- Interactie tussen wetenschappers en een community. Voorbeelden: Gemeenschapsgezondheidszorg in Amsterdam Sloterdijk, patiënten platform als feedback voor de medische sector voor specifieke ziekten en behandelwijzen.
- Als laatste mogelijk vorm werd geopperd dat onderzoek of experimenten in samenspraak met de betrokken Citizen Scientist vormgegeven kan worden, maar hier waren geen voorbeelden van voorhanden.
Kwaliteit
Citizen Science is aangewakkerd door de tijdgeest aan de ene kant en de mogelijkheden van de informatie-technologie aan de andere. Nieuw is het eigenlijk niet, want er zijn veel voorbeelden van publicaties en projecten waaraan niet-wetenschappers deelnamen. Zoals te verwachten was, waren alle deelnemers erg te spreken over de inzet in hun projecten en de kwaliteit die dat oplevert. Uit publicitair oogpunt is publieksparticipatie ook belangrijk. Meer aarzeling was er over de vorm waarin de resultaten neergelegd moeten worden. Wetenschappers worden immers afgerekend op wetenschappelijke publicaties, maar het duurt lang voor die zijn gepubliceerd en voor de betrokkenheid van de participanten is directe terugkoppeling van de resultaten belangrijk.
Serieus
Het succes van een Citizen Science project staat of valt bij de communicatie en vooral dialoog met de deelnemers. Daardoor worden projecten tijdrovend en daarmee ook niet per se kostenbesparend. Uit alle ervaringen bleek vooral dat deelnemers serieus willen worden genomen door de betrokken wetenschappers. Ze willen zelf iets opsteken van het project, het idee hebben dat ze zinvol bezig zijn en dat ze bijdragen aan de wetenschap. Het project moet ze dus ook iets teruggeven. Verder blijkt telkens weer dat tien procent van de mensen negentig procent van het werk doet.
Panorama
Met de verschillende perspectieven werd op deze middag een breed panorama geschetst van Citizen Science projecten. Het werd wel duidelijk dat ze een rol kunnen spelen in de wetenschap, maar minder waaruit die nu precies zou moeten bestaan. Met de lancering van het platform en andere initiatieven kregen we wel de boodschap mee dat we in de nabije toekomst nog veel meer Citizen Science kunnen verwachten, zeker als het aan de KNAW ligt.
Deze blog verscheen eerder op historici.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten